Chương 2: Lăng kính

Sora ngồi im lặng ở góc lớp, ánh mắt thả dài ra ngoài cửa sổ. Những chú chim nhỏ lượn lờ trên bầu trời trong xanh, cánh vỗ nhẹ như chạm vào từng làn gió nhẹ. Cô nhìn chúng một lúc lâu, cảm giác như chúng giống những người trên sân khấu đang thể hiện màn trình diễn cho đám đông vậy. Còn cô, là một khán giả bị ghì chặt vào ghế, trôi theo nghê thuật, nhưng chẳng thể chạm đến sự tự do của chúng.

Nhưng tại sao chúng lại bay như vậy? Chúng có một mục đích nào không? Hay chúng chỉ là những sinh vật đơn giản, làm mọi thứ theo bản năng mà chẳng có ý thức sâu xa gì? Cả bầy chim là các nghệ sĩ, hay là những người xem đang chờ đợi gì đó, chỉ là ngồi đó và chờ đợi, mà chẳng hiểu rõ vì sao.

Cô lại nghĩ đến con người. Tất cả đều bận rộn, chạy đua theo những quy tắc không ai đặt ra nhưng lại cứ phải tuân theo. Sora cảm thấy khó hiểu. Tại sao mọi người lại gắn bó với những cuộc đua này, làm mọi thứ chỉ để sống qua ngày? Chẳng phải chúng ta cũng giống như những con chim ngoài kia, chỉ là những khán giả trong một vở kịch vô nghĩa?

Sora ngồi lặng yên, ánh mắt vẫn dõi theo những chú chim ngoài cửa sổ. Mọi suy tư của cô dường như bị cuốn đi theo từng cơn gió nhẹ.

"MIYUKI! Em có nghe thấy cô nói gì không?"

Sora giật mình, quay lại nhìn cô giáo với vẻ mặt ngơ ngác. Cả lớp đều im lặng, chờ đợi phản ứng của cô. Cô giáo tiếp tục:

"Tối ngày lúc nào cũng chăm chăm ra ngoài cửa sổ, ở đó có chữ sao, hay mấy con chim đó giảng bài cho em hả!"

Cô bé đứng dậy, nhìn cô giáo một cách mệt mỏi nhưng không trả lời.

Cô giáo nhìn vào Sora, rồi lại nhìn cả lớp, như thể đang tìm một câu trả lời.

"Haizz, Miyuki, em nghĩ sao về việc làm việc xấu? Tại sao có người lại chọn làm những điều xấu?"

Lớp học bắt đầu im lặng, mọi ánh mắt đều hướng về phía Sora. Cô bé hơi nhíu mày, rồi lặng lẽ mở miệng.

"Việc ác... có thể là một phần tất yếu của sự sống. Nếu chúng ta chỉ nhìn nó qua một lăng kính đạo đức, thì sẽ thấy hành động đó luôn sai trái. Nhưng nếu nhìn sâu hơn, có thể sẽ thấy đó chỉ là một phản ứng với những yếu tố bên ngoài—hoàn cảnh, sự đau đớn, hay thậm chí là thiếu thốn. Có những lúc người ta làm việc ác không phải vì muốn, mà vì không còn lựa chọn nào khác. Nếu nhìn theo cách này, thì... việc ác không phải lúc nào cũng là do bản chất xấu, mà có thể chỉ là một dấu hiệu của sự thiếu thốn tình yêu hay sự thấu hiểu. Hay đơn giản chỉ là thiếu đi sự tốt đẹp, thì người ta gọi đó là cái xấu thôi, nó có lẽ là một phần tất yếu của... xã hội và... nhân loại."

Lớp học lại im bặt. Cô giáo không thể không thở dài, trong khi các bạn trong lớp nhìn nhau, không ai hiểu hết những gì Sora vừa nói. Vài tiếng khúc khích vang lên, rồi lần rộng ra cả lớp.

"Bạn Sora ới ơi~, chắc cậu là chuyên gia phân tích xã hội luôn đấy! Được rồi, cô giáo nghe em phân tích xong chắc phải lập hội thảo rồi."

"Haha, trả lời kiểu đó chắc cô giáo phải học lại môn xã hội rồi!"

"Nè, Kaede, nói đúng thì nói bé bé thôi, haha"

....

Không ngờ chỉ cần một câu trả lời "nhỏ" cũng có thể khiến cả lớp loạn hết lên. Cô giáo cũng chẳng biết thế nào, bất lực trước cuộc bạo động này, và bất lực với cô học trò nghĩ nhiều nữa.

"Nào cả lớp, im lặng nào. Bài diễn văn thú vị lắm, sao giờ em ở lại gặp cô nhé."

Sau khi cả lớp cười xong, Sora vẫn đứng yên, không có phản ứng gì đặc biệt. Cô không thấy ngạc nhiên hay khó chịu trước những lời trêu chọc. Dường như những phản ứng đó không ảnh hưởng đến cô, hoặc đúng hơn, cô đã quen với việc bị xem là khác biệt.

Mikari thở dài, nhìn vào cô học trò kỳ lạ của mình.

"Được rồi, ngồi xuống đi, Miyuki. Cô sẽ nói chuyện với em sau."

Sora lặng lẽ ngồi xuống ghế, tiếp tục nhìn ra ngoài cửa sổ, như thể cuộc đối thoại vừa rồi chưa từng xảy ra. Nhưng trong đầu, cô vẫn còn suy nghĩ. Không phải về lớp học, hay về cô giáo. Mà là về những điều mình vừa nói.

Cô giáo hỏi tại sao người ta làm việc xấu. Nhưng nếu những việc xấu là kết quả của hoàn cảnh, thì liệu có ai thực sự là "ác" không? Nếu tất cả chỉ là hệ quả của xã hội, của sự thiếu thốn, thì rốt cuộc cái gì mới là bản chất thật của con người? Nếu được sinh ra trong một môi trường hoàn hảo, liệu có ai sẽ trở thành kẻ xấu không?

Vậy... nếu mình đặt một người vào hoàn cảnh tồi tệ, thì họ sẽ trở nên xấu sao?

Nếu mình thử quan sát xem, con người sẽ thay đổi ra sao khi bị đặt vào một tình huống nhất định? Có lẽ... một lúc nào đó... mĩnh sẽ...

---

Tiết học kết thúc, học sinh bắt đầu rời khỏi lớp. Sora vẫn ngồi yên tại chỗ, ánh mắt dõi theo những bước chân cuối cùng biến mất khỏi cửa lớp. Cô giáo Mikari ngồi xuống ghế, tay khoanh lại trước ngực, cảm thấy hơi bất ngờ trước sự im lặng của cô học trò.

"Miyuki, em có biết tại sao cô gọi em ở lại không?" Mikari hỏi, giọng nói nghiêm túc.

Sora vẫn không quay lại nhìn, đôi mắt vẫn chăm chú vào không gian bên ngoài cửa sổ. Cô bé không trả lời ngay mà để im lặng bao trùm một lúc lâu. Cuối cùng, cô thản nhiên nói:

"Vì em không tập trung nghe giảng?"

Mikari khẽ nhíu mày. Câu trả lời của Sora không giống như cô mong đợi. "Không chỉ vậy," cô nói, giọng nhẹ nhàng hơn nhưng vẫn nghiêm khắc. "Cô cảm thấy em nhìn mọi thứ theo một cách rất khác. Em không chỉ đặt câu hỏi về đạo đức, mà dường như em nhìn nó như một thứ để phân tích, không phải để cảm nhận. Em có bao giờ tự hỏi tại sao mình lại nghĩ như vậy không?"

Sora khẽ nhún vai, vẫn không quay lại nhìn cô giáo. Cô không trả lời ngay, chỉ lặng lẽ nghĩ ngợi. Một lúc sau, cô mới lên tiếng:

"Dạ… có lẽ."

"Em không cần trả lời ngay," Mikari nói, giọng dịu đi. "Nhưng cô muốn em nhớ một điều: Không phải mọi thứ đều có thể phân tích bằng lý trí. Đôi khi, điều quan trọng nhất là cảm nhận chúng."

Sora chớp mắt, cúi gằm mặt xuống, im lặng.

"Dạ, em hiểu." Cô ngừng lại một chút rồi nói tiếp: "Em hiểu những gì cô nói, nhưng làm sao mà cảm nhận được chứ? Em vốn dĩ…"

"Em thực sự hiểu à?" Mikari cắt ngang, giọng có chút ngạc nhiên. "Cô biết, đôi khi em cảm thấy lạc lõng và tuổi thân khi bị xem là kì lạ. Nhưng em còn quá nhỏ, việc nhờ sự giúp đỡ của cô, bố mẹ em, hay cô chị lắm lời kia cũng có gì lạ đâu. Đúng chứ?"

Sora không vội trả lời, cô chỉ quay lại nhìn Mikari với ánh mắt lạnh lùng, như thể những lời nói của cô giáo không thể chạm đến cô. Hơi bực bội vì bị cắt ngang, lại áp đặt suy nghĩ rằng mình là kẻ cô đơn. "Đúng vậy," cô bé nói, nhẹ nhàng nhưng kiên quyết. "Vì em vốn dĩ đã là người ngoài cuộc rồi. Em sẽ chẳng cảm nhận được nó, em chỉ cố gắng hiểu nó thôi."

Cả căn phòng lặng đi trong giây lát. Mikari đứng như đóng băng, đôi mắt mở to vì ngạc nhiên. Sora không hề sợ hãi khi thừa nhận điều đó. Đó như một sự thật hiển nhiên đối với cô, một điều mà cô đã chấp nhận từ lâu. Một câu nói bình thản, như thể cô bé đã quen với việc bị cô lập, và không bận tâm về điều đó, chấp nhận nó như một phần của cuộc sống.

Mikari mở miệng nhưng không biết phải nói gì. Thái độ của Sora làm cô bất ngờ, và có một điều gì đó trong câu trả lời ấy khiến Mikari cảm thấy như mình đã bỏ lỡ một điều gì đó quan trọng.

Sora đứng dậy, ánh mắt vẫn không thay đổi, rồi bước ra khỏi lớp học mà không quay lại. Mikari nhìn theo bóng cô bé, cảm giác bất an len lỏi trong lòng. Cô biết rằng cô chưa thể hiểu hết về Sora, và có thể, cô sẽ không bao giờ hiểu được.