Warni curhat ka Udin

"Kuring teu pantes dipuji, sabab kuring ogé manusa anu pastina loba kakurangan. Kuring kuleuheu, teu pinter dangdan. Kuring ogé bodo sabab teu nyakola" ceuk Udin.

Warni gogodeg,

"Saur saha kuleuheu? Salira justru kasép. Tara dangdos nanging katawis rapih sareng gagah. Nyarios saperyogina nanging kahartos, éta tandana salira justru pinter. Salira seueur katiasa nanging teu ujub. Abdi sering ngadangu salira ogé wantun ngalakukeun naon waé kanggé ngabéla kahormatan diri sareng kulawarga. Hal éta anu langki aya dina diri pameget anu sanés. Mung aya hiji hanjakalna"

"Naon?" Udin panasaran.

"Kunaon salira keresa dijodokeun, diperlakukeun sapertos pembantu, sareng wantun linggih di bumi mertua anu ékonomina kagolong miskin?" ceuk Warni.

Udin seuri,

"Masalah dijodokeun, jelas kuring moal bisa nolak. Sabab saprak jadi yatim, kuring hayang pisan boga kolot pikeun gaganti indung jeung bapa anu bisa mikanyaah, hayang boga adi anu bisa diajak heureuy jeung ngobrol. Lamun teu cicing di mitoha, kuring rék cicing dimana?"

"Nanging lingkungan tempat salira linggih teu cocok sareng karakter salira. Sifat salira sapertos saurang ningrat. Salira kedahna aya di lingkungan kulawargi ningrat" ceuk Warni mangkarunyakeun ka Udin.

Udin némbalan,

"Pamiikiran jeung kapuasan batin jelema euweuh anu sarua. Kuring geus ngarasa cukup jeung nyaman dina kaayaan ayeuna. Leuwih alus tinimbang kuring jadi galandangan. Mémangna naon anu salah lamun kuring kawin sarta milu cicing di kulawarga miskin?"

Warni gogodeg,

"Teu aya anu lepat. Nanging kahirupan salira ngajantenkeun abdi ngaraos kabita. Salira teu kaiket ku aturan kulawarga anu teu lebet akal sapertos Abdi. Abdi hoyong pisan tiasa bébas sapertos salira"

"Mémangna kunaon anjeun?" Udin kerung.

"Pa. Kulawargi ningrat biasana langkung ngutamikeun tata krama. Murangkalihna disakolakeun luhur sanés mung supados pinter, nanging kedah janten jalmi anu uninga kana adab. Léngkahna janten heureut margi satiap léngkahna bakal teras diperhatoskeun dugi ka déwasa supados teu tigebros kana pergaulan anu lepat. Malah jodona ogé bakal ditangtoskeun" ceuk Warni ngajelaskeun.

Udin seuri,

"Anjeun salah. Ayeuna abad 21, hal siga kitu teu lumaku. Teu saeutik jelema beunghar justru leuwih ruksak. Kakayaan teu bisa dijadikeun ukuran. Ayeuna lain jaman féodal atawa jaman karajaan. Saacan jaman RA Kartini bisa waé masih kitu"

Warni gogodeg,

"Sanes masalah féodalna, nanging éta aturan sareng norma teu tertulis anu kedah diterapkeun ku kulawarga ningrat supados tetep tiasa bertahan dina pamorna. Upami aya anggota kulawarga anu ngalanggar aturan sareng norma éta, lambat laun pamor kulawargana bakal ical. Anu ahirna kakayaanna ogé moal langgeng"

"Aturan sangkan bisa bertahan? Coba jelaskeun contona, kuring can faham" ceuk Udin.

Warni ngajelaskeun deui,

"Contona di kulawargi abdi, Sacara internal sadayana kedah paheuyeuk-heuyeuk panangan silih nyumangetan. Sacara éksternal, kedah silih ngadukung usaha, silih tukeur proyék sareng sajabina. Ogé mentingkeun prioritas. Salah sawiosna masalah jodo. Kapungkur, kanggé ngajagi garis katurunan, supados kakayaanna teu lumpat ka batur, ruhasia bisnis kulawarga ogé teu bocor. Rata-rata murangkalihna bakal dijodokeun sareng anggota ti lingkunganna nyalira kénéh. Sapertos Incu ka Incu. Di Éropa, sistem sapertos kitu masih aya dugi ka ayeuna. Nanging oriéntasina parantos bénten ayeuna mah anu beunghar kedah ka anu langkung beunghar deui. Minimal sajajar. Kaluar tina aturan éta. Aranjeunna yakin kajayaan kulawarga moal tiasa awet"

"Jelema beuki beunghar mémang beuki sarakah" ceuk Udin.

Sabenerna dina haté Udin ogé boga pamikiran anu sarua jeung Warni. Lamun dirina balik deui ka kulawarga Subrata. Pasti kahirupana ogé bakal leuwih dikontrol. Geus pasti kulawarga Subrata bakal nganggap Mardi jeung Lastri teu sadarajat, teu cocok jadi mitohana. Bisa jadi Udin kudu ceréi jeung Icih. Terus bakal dijodokeun ka anak jelema beunghar anu sadarajat. Jelas moal aya kabebasan? Udin teu hayang kawas kitu.

Jadi Udin nanya,

"Hartina anjeun ogé geus dijodokeun?"

Warni némbalan sedih,

"Awalna muhun. Nanging kumargi Héndri langkung siap kanggé ngarumah tanggi. Janten Héndri heula anu dijodokeun ka putri saurang konglomerat asal Makassar. Giliran abdi, aki kabujeng teu damang. Awalna abdi bingah, margi aki mustahil ngabahas deui perkawis jodo abdi. Nanging ayeuna aki parantos séhat, tangtos perkawis perjodhoan abdi bakal dibahas deui"

Udin seuri,

"Kunaon anjeun teu nolak saupama aturan éta teu sajalan jeung pamikiran anjeun?"

Warni némbalan,

"Sanaos abdi teu hoyong dijodokeun, nanging abdi teu kagungan pilihan sanés"

Udin seuri,

"Kuduna saenggeus ngaliwatan masa kritis, aki anjeun bakal bisa ngarobah pola pikirna. Sabab sabenerna anjeun anu geus nyalametkeun nyawana ku cara ngajak kuring. Anjeun bisa waé ménta tanjangkan sangkan dibébaskeun tina aturan perjodohan éta. Miturut kuring eweuh alesan aki anjeun maksakeun kahayangna"

Warni gogodeg,

"Teu sagampil éta, sanaos aki satuju, nanging aki ogé moal wantun ngareumpag aturan. Tetep abdi moal diwidian upami nikahna ka pameget biasa anu sanés ningrat"

Udin kerung,

"Naha? Aki anjeun pan kepala kulawarga, kuduna bisa ngarobah aturan kulawarga, naon deui anu dipikasieun?"

Warni ngajelaskeun deui,

"Kulawarga Nataprawira parantos nerapkeun aturan ieu ti sababaraha generasi. Sadayana tumut kana aturan anu sami. Upami pamundut abdi ditolélir ku aki, anu sanésna pasti bakal nyuhunkeun hak anu sami. Aturan pada ahirna bakal reksak. Kapanyunna, silsilah kulawarga ogé bakal janten acak-acakan. Mana anu saleresna trah ningrat sareng anu sanés. Margi garis biru anu mangrupikeun watesna bakal ngawitan luntur ku ayana getih campuran. Kulawarga Nataprawira parantos bertahan ti jaman kolonial Walanda, 5 dugi ka 6 generasi panceg kana aturan éta. Janten dugi ka ayeuna silsilah ningratna masih tetep kajagi"

Udin ngarahuh,

"Nyatana ruwet nya hirup di kulawarga gegedén mah, demi mempertahankeun darah ningrat nepi ka kituna. Kudu siap ngorbankeun kabébasan diri sorangan"

Warni unggeuk,

"Éta disebatna garis biru, turunanna disebat darah biru. Kaluar tina garis biru éta, parantos sanés ningrat deui. Éta Margina abdi kabita ku salira. Salira tiasa hirup bébas dina nangtoskeun pilihan, teu sapertos abdi. Sering abdi ngabayangkeun hoyong pisan dilahirkeun di kulawarga biasa, bébas tina perjodohan. Margi nikmatna kabénasan moal tiasa digaleuh ku harta"

Udin nyarita,

"Tapi teu saeutik masyarakat biasa ogé justru hayang kawas anjeun anu beunghar, moal mikiran sieun kabéakeun duit. Ceuk paribasana lewih hadé ceurik di jero BMW tibatan seuri bari ngaboséh sapédah"

Warni nanya,

"Nanging kunaon salira alim beunghar? Salira nolak artos pamasihan, salira ogé tiasa ngadamel landong anu pangaos hijina 100 juta. Kedahna salira tiasa beunghar tanpa kedah capé. Saolah-olah kanggé salira artos teu aya hargana"

"Loba hal anu teu bisa dibeuli ku duit, keur naon duit loba tapi teu bisa ngahargaan kana nilaina" ceuk Udin, sorana ngageter sabab ngadadak inget basa dirina nginjeun duit sajuta ka Rukmini keur ngubaran ma Éméh.

Warni unggeuk,

"Kanggé abdi, abdi masih tiasa nampi kana sagala aturan di kulawarga. Nanging masalah jodo, abdi hoyong ngalawan. Komo upami dijodokeunna ka jalmi anu teu dipikasuka. Abdi hoyong ngarobih nasib ulah dugi ka sapertos ibu abdi"

"Maksudna?" Udin nanya panasaran.

Warni ngaheruk tungkul, cipanonna kaciri merebey tina kongkolak matana,

"Pun biang dijodokeun ka pun bapa tanpa aya dasar cinta. Aranjeunna déprési kumargi teu mendak kabagjaan. Ahirna duanana udur, gering nagtung ngalanglayung dugi ka ahirna maot dina yuswa anu masih aranom kénéh. Abdi ogé harita masih balita kénéh"

Warni nyokot tisu pikeun nyusut Cimatana, terus maksakeun seuri bari neuteup ka Udin,

"Hapunten nya pa. Salira diajak kadieu malah janten ngadangukeun abdi curhat"

Udin ogé seuri,

"Anjeun curhat ka kuring hartina anjeun percaya, teu kudu ménta di hampura. Nasib anjeun jeung kuring sabenerna sarua, ditingalkeun maot ku kolot dina umur anu masih budak kénéh. Bédana, dina ngajalanan kahirupan saterusna, nasib anjeun leuwih hadé tibatan kuring"

Warni ngarérét arlojina,

"Parantos ampir dua jam pa, hayu urang mulih"ceuk warni bari ngelapan sesa cipanon ku tisu. Terus nangtung ngajak Udin kaluar ti café.

Di Imah Kulawarga Nataprawira, Soni teu langsung saré sakumaha pituduh ti Udin. Tapi malah langsung ngobrol di rohangan tengah ménta laporan usaha salila dirina gering ti Héndri jeung bapana. Jadi sawaktu Warni tepi deui ka Imah, langsung digeroan ku Soni,

"Warni, meni lila nganteurkeun téh, aki nungguan, kadieu bageur"

"Muhun Ki, aya naon?" Témbal Warni bari buburu nyampeurkeun.

"Aki panasaran saha atuh pa Udin téh? Kumaha bet bisa wawuh jeung anjeun? Coba jelaskeun ka aki" ceuk Soni.

Warni diuk, terus ngajelaskeun,

"Abdi kaleresan pendak di Cikapundung waktos anjeuna jajap mertuana"

"Mitoha? Mémang pa Udin geus kawin?" Soni kerung.

"Parantos ki" Warni unggeuk.

"Hanjakal" ceuk Soni gogodeg.

Héndri langsung nyarita,

"Pa Udin saurang yatim piatu anu diangkat minantu ku kulawarga miskin Ki"

Soni ngarérét ka Héndri,

"Yatim piatu? Kulawarga miskin kumaha? Mémangna anjeun nyaho? Piraku Kulawarga miskin bisa boga minantu ka jelema hébat. Mémangna ti kulawarga mana pamajikan pa Udin"

"Ti kulawarga Kusumah anu kagungan Palapa, aki mah pasti moal uninga. Nanging masarakat biasa sa Bandung mah ampir sadayana uningaeun" témbal Hendri.

"Bapa ogé karék ngadéngé" ceuk bapana Héndri bari kerung.

Soni ngarérét ka Warni,

"Lantaran ukur ti kulawarga miskin, Hartina aki masih boga harepan. Coba jelaskeun deui"

Warni teu ngarti kana maksud Soni. Tapi neruskeun deui caritaanna,

"Harita aranjeunna sumping ka toko, nanging mertuana meupeuskeun kendi. Teras kendi anu reksak dilereskeun ku pa Udin nganggé tehnik kuno. Sanes mung ngadangdosan, nanging nyatana pangaos kendi ogé janten nikel. Janten abdi sanés rugel, malah justru janten untung ageung. Ti saprak kajantenan éta, ahirna abdi akrab"

Saterusna Warni ngajelaskeun deui kajadian séjénna saperti kungsi dianteur nempo mirah delima, anu ahirna Warni salamet tina panipuan. Terus kajadian basa Udin nulungan kasusahna anu diduga lantaran teluh. Usahana disalametkeun malah kangkalung titinggal indungna anu geus leungit ogé kapanggih deui. Kaasup ngajelaskeun kajadian basa Udin maéhan Ki Waja di Imah Kulawarga Wijaya. Sabab harita Warni anu ngajakna sarta nyaksian sorangan kajadianna. Kabéh jelas colohok.

"Baruk! Ki Waja geus maot sarta maotna ku pa Udin?" Ceuk Soni nanya deui sabab kurang yakin.

Warni unggeuk,

"Muhun. Ki Waja adigung, anjeunna ngayakeun acara ilégal anu tujuanna hoyong ngadu jajatén sareng paranormal sa Bandung. Dugi ka wantun nyilakakeun jalmi seueur. Ahirna dipayunan ku pa Udin ku cara ngondang béntar. Sapada harita langsung lungsur béntar ti langit anu ngabinasakeun Ki Waja"

Soni beuki colohok,

"Ambuing-ambuing, kutan kitu. Beu! Naha maké Élmu naon pa Udin beut bisa ngondang béntar sagala"

Anu séjén ogé colohok ngadéngd caritaan Warni. Sabab berita paéhna ki Waja mémang teu sumebar. Tapi dina berita geunjleung yén ki Waja leungit sabada miluan lélang di Bandung sarta teu mulang deui ka kulawargana di Banten.

Warni nyarita deui,

"Teras pa Legi ti Banyuwangi ogé badé nipu abdi, pa Udin anu nulungan abdi"

Soni ngahuleng sakeudeung. Nyoba ngahubung-hubungkeun caritaan ti Warni nepi ka ahirna Udin bisa ngahudangkeun deui dirina tina gering Parna ku pangabisa médisna. Terus nyarita,

"Kulawarga Kusumah boga minantu siga kitu, asa manglebarkeun ku nasib pa Udin. Padahal pa Udin asét mahal anu teu bisa dibeuli ku duit. Ukur prabu Siliwangi anu boga pangabisa ngondang béntar, bisa ngajieun pusaka ampuh, ngarti masalah médis sarta bisa ngajieun ubar mujarab. Kadieunakeun can aya deui jelema anu siga kitu. Ngan lamun aki teu salah, élmu prabu Siliwangi ukur bisa diwariskeun ka katurunanna. Boa-boa pa Udin katurunan Siliwangi, ménak ti Pajajaran. Tapi kulawarga mana ningrat anu boga trah Pajajaran?"

Héndri teu panuju kana kasimpulan Soni,

"Ki, élmu pa Udin mémang hébat. Tapi asa kaleuleuwihi lamun disatarakeun jeung pabu Siliwangi. Piraku ningrat pangangguran? Bari daék jadi minantu Kulawarga miskin"

Soni kerung,

"Kaleuleuwihi kumaha? Mémangna Kaman kiwari aya jelema séjén,? Aya ahli silat atawa ahli supranatural anu bisa ngondang bentar?"

Soni ngaérét ka Warni,

"Warni, aki rék méré tugas ka anjeun"

"Tugas naon Ki, mangga sebatkeun" témbal Warni.

"Kumaha waé carana. Bawa pa Udin ka kulawarga Nataprawira. Aki hayang pa Udin ngajodo ka anjeun sangkan bisa sah jadi milik kulawarga urang" ceuk Soni.

Sararéa ngarénjag sabab teu nyangka ku ideu Sony. Keur Warni, salian reuwas, Warni ogé bungah. Sabab tanpa kudu dipénta, nyatana Soni langsung méré jalan ka dirina pikeun bisa leuwih akrab deui ka Udin.

Jadi Warni nanya,

"Aki teu bendu abdi akrab sareng pa udin. Pa Udin parantos nikah. Anjeunna ogé sanés ningrat" ceuk Warni.

Soni gogodeg,

"Aki ngarasa pa Udin lain jelema biasa. Jeung naon masalahna geus kawin? Sok sanajan pa Udin geus boga puluhan pamajikan sarta ratusan incu, teu jadi soal keur aki. Tetep pa udin kudu bisa asup ka kulawarga Nataprawira. Ku kamampuanna, aki yakin pa Udin bakal bisa mawa kulawarga Nataprawira ka tempat anu leuwih luhur deui, leuwih kasohor. Jadi Kulawarga gedé sajajar jeung para konglomerat kelas atas"

Warni unggeuk sanajan teu yakin,

"Mangga Ki, tugas ti salira diperhatoskeun pisan ku abdi"

Soni nyakakak lantaran panuju,

"Alus, lamun anjeun ngajodo. Anjeun jeung pa Udin anu bakal ngaganti aki mingpin kulawarga Nataprawira kahareupna nuju ka kajayaan"

Héndri jeung bapana silih rérét. Sabab ngarasa anéh ku ucapan Soni. Naha bet Warni anu ditawaran? Hak waris pingpinan kulawarga kuduna pan ka anak lalaki cikal, atawa ka incu lalaki cikal. Dina hal ieu lantaran bapana Warni geus maot. Kuduna ka bapana Héndri atawa Hendri. Sabab Warni mah ukur awéwé. Sedengkeun ucapan Soni sabagé patriark sarua waé jeung jangji. Soni kudu nyumponan jangjina sarta moal bisa mungkir atawa nyabut deui naon anu geus jadi kaputusanna.

Ahirna kabeh caricing, ngalamunkeun anu aya dina fikiranna séwang-séwangan.

Di Imah Mardi. Udin ogé tepi ka imah tengah peuting. Teu nyangka sararéa masih bareunta kénéh sarta keur ngariung di rohangan tengah, siga anu keur ngobrolkeun hal penting.

Nempo Udin asup. Lastri langsung nyangangang ambek,

"Timana wae? ngador teu inget kana waktu, jam sabaraha ieu? Leuheung lamun inditna digadag terus balik mawa duit"

Udin rék némbalan, tapi buburu leungeunna ditungtun ku Icih ka kamar,

"Ulah didangu kang" ceuk Icih ngaharéwos ka Udin. Terus ngajak Udin istirahat saré.

Isukna Udin balik ti pasar, saenggeus nunda sayuran di dapur langsung nyampeurkeun ka Icih anu keur ngariung jeung mitohana.

"Nuju nyarioskeun naon pa? Katingalina serius pisan" ceuk Udin ka Mardi.

"Aya béja anu ngageunjleungkeun. Ari kitu anjeun can nyaho?" Témbal Mardi bari malik nanya.

"Wartos naon Kitu?" Udin panasaran.

Mardi ngajelaskeun,

"Pabrik aci pangedé-gedéna sa Jawa Barat anu aya di Banjaran kamari bangkrut sakaligus. Kabéh koperasi anu nyuplai sampeu teu daék ngirim barang deui, bank pada nagih, pokona liang panghasilan jeung ranté modalna geus pegat kabéh. Soréna Mei salaku direkturna nepi ka maot alatan luncat ti lantéi 5 urut kantorna sorangan"

"Maksad bapa bunuh diri?" Udin pura-pura ngarénjag.

Mardi unggeuk,

"Saprak narima warisan pabrik aci ti kolotna, Mei mimiti ngarintis jadi pemborong. Loba proyék perumahan-perumahan bersubsidi anu dipigawéna. Pokona hirupna keur aya dina puncakna. Ngan teuing saha anu geus kasinggung nepi ka bisa kitu?"

"Bos cunihin pantes paéh ogé" ceuk Icih anu masih ambek lantaran ampir jadi korban Mei.

Lastri muncereng ka Icih,

"Mengges ulah ngomongkeun waé Batur. Anggur mah pikiran tah balukarna muka usaha sorangan bari teu ati-ati. Ayeuna anjeun boga niat rék muka usaha ogé, lamun teu jalan atawa rugi gedé. Mémangna méntal anjeun bisa leuwih kuat ti si Mei?"

Nyambung...